Ołów


Związki metaloorganiczne ołowiu
Carl Jacob Löwig (1803-1890)
Związki ołowiorganiczne nazywane są w nomenklaturze chemicznej plumbanami (od nazwy IUPAC dla PbH4 – plumban). Pierwszym badaczem, który uzyskał związek ołowioorganiczny był niemiecki chemik Carl Jacob Löwig [odkrywca bromu (niezależnie od francuza Antoine Jérôme Balarda], prowadził również badania nad związkami cynoorganicznymi; pracownik m. in. Uniwersytetu Wrocławskiego). W 1852 zsyntezował on heksaetylodiplumban Et3PbPbEt3 (który pierwotnie zidentyfikowano jako Et4Pb) na drodze reakcji stopu ołowiu i sodu z jodkiem etylu. Procedura ta stała się bazą do opracowania przemysłowego procesu, w którym wytwarzano bodajże najbardziej znany związek organiczny ołowiu – wspomniany już wcześniej tetraetyloplumban (zwany także tetraetylkiem ołowiu), który przez wiele lat stosowany był jako środek przeciwstukowy do paliw. Et4Pb pozyskiwano również inną drogą, poddając elektrolizie Na[AlEt4] bądź EtMgCl  z wykorzystaniem anody ołowiowej.


Pochodne typu R4Pb są związkami o budowie tetraedrycznej. Proste plumbany, takie jak Me4Pb i Et4Pb są bezbarwnymi, lotnymi cieczami o bardzo wysokiej toksyczności. Ph4Pb jest białym, krystalicznym ciałem stałym. Plumbany są znacznie mniej stabilne pod względem termicznym i chemicznymi niż odpowiednie związki germanu i cyny. W łagodnych warunkach nie wchodzą jednak w reakcję z powietrzem i wodą, a także nie ulegają działaniu światła, aczkolwiek proste wodoropochodne są bardzo nietrwałe. Na przykład, Me3PbH już w – 40oC ulega dekompozycji do ołowiuwodoruCH4 oraz Me3PbPbMe3; działanie światła dodatkowo przyspiesza ten proces. Dla porównania – Me3SnH, w atmosferze obojętnej i temperaturze pokojowej, jest stabilny. Trwałość związków typu R3PbH zwiększa się wraz ze wzrostem rozmiarów podstawników alkilowych (np. Bu3PbH), niemniej jednak są one podatne na wpływ powietrza oraz światła. Przykładowe organoplumbany, wraz z ich nazwami, podano na poniższym schemacie.



Synteza
Najważniejsze metody otrzymywania związków ołowioorganicznych, analogicznie jak w przypadku pochodnych germanu i cyny, to reakcje odpowiednich prekursorów halogenowych (PbCl2organochloroplumbany) ze związkami lito- i magnezoorganicznymi:

Brak komentarzy: